The object of research, development or design (in Russian) : Микроводоросль хлорелла, питательная среда, физико-химические параметры культивирования, биополимеры хитозан и натрийкарбоксиметилцеллюлоза, наночастицы серебра и железа, биологически активные вещества.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Хлорелла микробалдыры, қоректену ортасы, өсірудің физика-химиялық параметрлері, хитозан және натрийкарбоксиметилцеллюлоза биополимерлері, күміс және темір нанобөлшектері, биологиялық активті заттар.

Aim of work (in Russian) : Разработка технологии химической модификации культивирования микроводоросли хлореллы с применением биополимеров и наночастиц для получения биологически активных веществ (БАВ) в качестве кормовых добавок, биоудобрения и биостимулятора роста и развития.

Aim of work (in Kazakh) : Жемдік қоспалар, биотыңайтқыштар және өсу мен дамудың биостимуляторлары ретінде биологиялық белсенді заттарды (ББЗ) алу үшін биополимерлер мен нанобөлшектерді пайдалана отырып, хлорелла микробалдырларын өсірудің химиялық модификациялау технологиясын әзірлеу.

Методы исследования (на русском) : Культивирование хлореллы проводится лабораторным вегетационным методом в гроубоксе и фотобиореакторе закрытого типа. Прирост клеток и биомассы микроводоросли исследуется микроскопическим и оптическим методами. Химический анализ БАВ в биомассе хлореллы выполняется физико-химическими методами: по Кьельдалю, гравиметрическим, спектрофотометрическим и оптико-эмиссионным методами, методом обратно-фазовой жидкофазной хроматографии. Синтез и идентификация наночастиц металлов проводятся химическим, УФ- и ИК-спектрометрическим, ДЛС методами.

Методы исследования (на казахском) : Хлорелла өсіру зертханалық вегетациялық әдіспен гроубокста және жабық фотобиореакторда жүргізіледі. Микробалдыр жасушаларының және биомассасының өсімі микроскопиялық және оптикалық әдістермен зерттеледі. Хлорелла биомассасындағы ББЗ химиялық анализі физика-химиялық әдістермен орындалады: Кьельдаль бойынша, гравиметриялық, спектрофотометриялық және оптикалық-эмиссиялық әдістермен, кері фазалы сұйық хроматография әдісімен. Металл нанобөлшектерін синтездеу және сәйкестендіру химиялық, УК- және ИҚ-спектрометриялық, ДЛШ әдістерімен жүргізіледі.

Obtained results and novelty (in Russian) : 1) проведена физико-химическая модификация культивирования хлореллы в гроубоксе и фотобиореакторе закрытого типа с целью получения белковой продукции (подбор питательных сред, температуры, освещения, рН); 2) разработана модель фотобиореактора закрытого типа с оптимальными физико-химическими параметрами культивирования; 3) синтезированы наночастицы серебра и железа путем химического восстановления катионов металлов в растворах экологическими и нетоксичными восстановителями и стабилизаторами (глюкоза, аскорбиновая кислота, хитозан, карбоксиметилцеллюлоза); 4) изучено влияние различных восстановителей на размеры и устойчивость синтезированных наночастиц; 5) выполнена химическая модификация культивирования хлореллы с применением наночастиц (серебра и железа) и биополимеров (хитозана и натрийкарбоксиметилцеллюлозы); 6) проведены биохимические анализы на биологически активные вещества в биомассе хлореллы. Впервые исследована химическая модификация культивирования хлореллы с применением биополимеров и наночастиц, позволяющая повысить продуктивность белковой биомассы с контролируемым составом БАВ в лабораторных и производственных условиях. Для решения экологических проблем рассматривается использование в питательной среде наночастиц металлов с каталитической и антимикробной активностью, а также биосовместимых с живыми тканями, биоактивных природных полимеров. Состав и технологии обладают патентной чистотой.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : 1) ақуыз өнімдерін алу мақсатында жабық фотобиореакторда хлорелла өсірудің физика-химиялық модификациясы (қоректік ортаны, температураны, жарықтандыруды, рН таңдау) жүргізілді; 2) оңтайлы физикалық-химиялық өсіру параметрлері бар жабық фотобиореактор үлгісі әзірленді; 3) экологиялық таза және улы емес тотықсыздандырғыштармен және тұрақтандырғыштармен (глюкоза, аскорбин қышқылы, хитозан, карбоксиметилцеллюлоза) ерітінділердегі металл катиондарын химиялық тотықсыздандыру арқылы күміс және темір нанобөлшектері синтезделді; 4) синтезделген нанобөлшектердің мөлшері мен тұрақтылығына әртүрлі тотықсыздандырғыштардың әсері зерттелді; 5) нанобөлшектер (күміс және темір) және биополимерлер (хитозан және натрийкарбоксиметилцеллюлоза) пайдалана отырып хлорелла өсірудің химиялық модификациясы орындалды; 6) хлорелла биомассасындағы биологиялық белсенді заттарға биохимиялық анализдері жүргізілді. Алғаш рет зертханалық және өндірістік жағдайларда ББЗ бақыланатын құрамы бар ақуыз биомассасының өнімділігін арттыруға мүмкіндік беретін биополимерлер мен нанобөлшектерді қолдану арқылы хлорелла өсірудің химиялық модификациясы зерттелді. Экологиялық мәселелерді шешу үшін қоректік ортада каталитикалық және микробқа қарсы белсенділігі бар металдардың нанобөлшектерін, сондай-ақ тірі ұлпалармен биоүйлесімді, биоактивті табиғи полимерлерді пайдалану қарастырылады. Құрамы мен технологиясы патенттік таза.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Низкие количества наночастиц и биополимеров могут стимулировать рост белковой биомассы хлореллы и усиленное накопление БАВ. Коммерческое внедрение технологии производства БАВ позволит получать дополнительный доход агропредприятиям и ориентировано на импортозамещение.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Нанобөлшектер мен биополимерлердің аз мөлшері хлорелла ақуызының биомассасының өсуін және ББЗ жинақталуының жоғарылауын ынталандыруы мүмкін. ББЗ өндіру технологиясын коммерциялық енгізу агроөнеркәсіп кәсіпорындарына қосымша табыс алуға мүмкіндік береді және импортты алмастыруға бағдарланған.

Level of implementation (in Russian) : Выполняются 2 РhD-докторские диссертации и 2 дипломные работы.

Level of implementation (in Kazakh) : 2 РhD-докторлық диссертация және 2 дипломдық жұмыс орындалады.

Efficiency (in Russian) : Эффективное получение белковой биомассы хлореллы с применением биополимеров и наночастиц для целенаправленного повышения продуктивности животных и птиц, плодородия почвы и жизнеспособности растений.

Efficiency (in Kazakh) : Жануарлар мен құстардың өнімділігін, топырақ құнарлылығын және өсімдіктердің өміршеңдігін мақсатты түрде арттыру үшін биополимерлер мен нанобөлшектерді қолдану арқылы хлорелла ақуызының биомассасын тиімді өндіру.

Field of application (in Russian) : Сельское хозяйство

Field of application (in Kazakh) : Ауылшаруашылығы