The object of research, development or design (in Russian) : флора сосудистых растений, альгофлора, растительность, растительные ресурсы и микобиота Жанааркинского района Улытауской области

The object of research, development or design (in Kazakh) : Ұлытау облысы Жаңаарқа ауданының жоғарғы сатылы өсімдіктерінің флорасы, альгофлора, өсімдіктер, өсімдік ресурстары және микобиота

Aim of work (in Russian) : Многовекторное изучение современного состояния ботанических ресурсов Улытауской области.

Aim of work (in Kazakh) : Ұлытау облысының ботаникалық ресурстарының қазiргi жай-күйiн көпвекторлы зерттеу.

Методы исследования (на русском) : общепринятые классические флористические, геоботанические, микологические, альгологические, ресурсоведческие, картографические.

Методы исследования (на казахском) : жалпы қабылданған классикалық флористикалық, геоботаникалық, микологиялық, альгологиялық, ресурстанулық, картографиялық.

Obtained results and novelty (in Russian) : В 2024 г. в Жанааркинский район Улытауской области было осуществлено 7 экспедиций. На территории района выявлено 1445 видов высших растений; 52 вида водорослей; 203 вида грибов, грибоподобных организмов и лишайников. Выявленный состав древесно-кустарниковых растений местной флоры, насчитывает 33 таксона и 13 таксонов чужеродных растений. Выполнено 16 геоботанических описаний сообществ, объединенных в 5 типов растительности. Установлен видовой состав выявленных хозяйственно ценных растений, представленный не менее 74 видами. Впервые на территории Жанааркинского района выявлены и подсчитаны запасы сырья 8 видов хозяйственно ценных видов растений из 6 семейств. Создана карта местонахождений выявленных зарослей и объемов возможных ежегодных заготовок ресурсных видов. Выделена геномная ДНК 10 ценных ресурсных видов. Семенной банк природной флоры пополнился 78 образцами семян 39 видов.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : 2024 жылы Ұлытау облысының Жаңаарқа ауданына 7 экспедиция жүзеге асырылды. Аудан аумағында жоғары сатылы өсімдіктердің 1445 түрі анықталды; балдырлардың 52 түрі; саңырауқұлақтардың, саңырауқұлақ тәрізді организмдердің және қыналардың 203 түрі. Жергілікті флораның ағаш-бұта өсімдіктерінің анықталған құрамында 33 таксон және 13 бөтен текті өсімдіктер бар. Өсімдіктердің 5 түріне біріктірілген қауымдастықтың 16 геоботаникалық сипаттамасы орындалды. Кем дегенде 74 түрден тұратын анықталған шаруашылық жағынан құнды өсімдіктердің түрлік құрамы анықталды. Жаңаарқа ауданының аумағында алғаш рет 6 тұқымдастың шаруашылық жағынан құнды өсімдіктер түрлерінің 8 түрінің шикізат қоры анықталып, есептелді. Анықталған бұталардың орналасқан жерінің және ресурстық түрлердің жыл сайынғы ықтимал дайындалу көлемдерінің картасы жасалды. 10 құнды ресурстық түрлердің геномдық ДНҚ анықталды. Табиғи флораның тұқымдық банкі 39 тұқымдастың 78 түр үлгісімен толықтырылды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Создана карта местонахождений выявленных зарослей и объемов возможных ежегодных заготовок воздушно-сухого сырья ресурсных видов хозяйственно ценных растений, сосредоточенных преимущественно в северо-восточной части Жанааркинского района. Собраны и переданы в Банк семян природной флоры 14 образцов семян 11 видов растений из 6 семейств. Выделена геномная ДНК 10 ценных ресурсных видов, произрастающих в Улытауской области: 3-х видов и 1 таксона луков (Allium galanthum, A. montanostepposum, A. praescissum); 2-х таксонов рогача песчаного (Ceratocarpus cf arenarius L.); 2 видов кохия (Bassia sp.); 2-х таксонов солянки боялычевидной (Salsola arbusculiformis Drobow). Использование молекулярно-генетических методов позволят точно идентифицировать растительные виды, что особенно важно для систематики и охраны биоразнообразия, а также оценить генетическую вариабельность в популяциях растений, что может быть полезно для мониторинга их современного состояния.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Анықталған тоғайлардың орналасу орындарының картасы және негізінен Жаңаарқа ауданының солтүстік-шығыс бөлігінде шоғырланған шаруашылық маңызы бар өсімдіктердің ресурстық түрлерінің ауада кептірілген шикізатын жыл сайынғы ықтимал сатып алу көлемінің картасы жасалды. 6 тұқымдас 11 өсімдік түрінен 14 тұқым үлгілері алынып, табиғи флора тұқым банкіне тапсырылды. Ұлытау өңірінде өсетін 10 құнды ресурстық түрдің геномдық ДНҚ-сы бөлініп алынды: жуаның 3 түрі және 1 таксоны (Allium galanthum, A. montanostepposum, A. praescissum); ебелек 2 таксоны (Ceratocarpus cf arenarius L.); изен 2 түрі (Bassia sp.); боялыш 2 түрі (Salsola arbusculiformis Drobow). Молекулалық-генетикалық әдістерді қолдану биоәртүрлілікті жүйелеу және қорғау үшін аса маңызды өсімдік түрлерін дәл анықтауға, сондай-ақ өсімдіктер популяциясының генетикалық өзгергіштігін бағалауға мүмкіндік береді, бұл олардың қазіргі жағдайын бақылау үшін пайдалы болады.

Level of implementation (in Russian) : на данном этапе работы степень внедрения не рассматривалась

Level of implementation (in Kazakh) : жұмыстың осы кезеңінде енгізу дәрежесі қарастырылмаған

Efficiency (in Russian) : на данном этапе работы эффективность результатов не отражается

Efficiency (in Kazakh) : жұмыстың осы кезеңінде нәтижелердің тиімділігі көрінбейді

Field of application (in Russian) : Результаты программы могут быть использованы: – как местными (областными), так и республиканскими органами природопользования при разработке перспективных планов устойчивого управления растительными ресурсами; – для расширения имеющихся и создания новых ООПТ и для разработки туристических маршрутов на их территории; – при реализации разработанных в ходе выполнения программы практических рекомендаций по охране и рациональному использованию растительных ресурсов; – для оценки состояния и продуктивности пастбищных угодий; – в учебном процессе (по развитию краеведения и экологического воспитания), а также при подготовке магистрантов и докторантов по профилю.

Field of application (in Kazakh) : Бағдарламаның нәтижелерін пайдалануға болады: - өсімдік ресурстарын тұрақты басқарудың перспективалық жоспарларын әзірлеу кезінде жергілікті (облыстық) және республикалық табиғат пайдалану органдары; - қолда барды кеңейту және жаңа ЕҚТА құру және олардың аумағында туристік маршруттарды әзірлеу үшін; - бағдарламаны орындау барысында әзірленген өсімдік ресурстарын қорғау және ұтымды пайдалану жөніндегі практикалық ұсынымдарды іске асыру кезінде; - жайылымдық жерлердің жай-күйі мен өнімділігін бағалау үшін; - оқу процесінде (өлкетану мен экологиялық тәрбиені дамыту бойынша), сондай-ақ бейіні бойынша магистранттар мен докторанттарды даярлау кезінде.