The object of research, development or design (in Russian) : В соответствии с договором №89/2023 от 11.08.2023 года, ТОО «ElleveQazEco» предоставило для опытных исследований 50 баранчиков в возрасте 9-12 мес. породы Гиссар (12 баранчиков), Байыс (12 баранчиков), Меринос (12 баранчиков), Романовская (14 баранчиков) и бычков в возрасте 1-1,5 года породы Герефорд (6 бычков)и Ангус (6 бычков).

The object of research, development or design (in Kazakh) : «ElleveQazEco» ЖШС 2023 жылғы 11 тамыздағы № 89/2023 келісімге сәйкес эксперименттік зерттеулерге 9-12 айлық 50 бас қошқар берді. гисар (12 қошқар), байыс (12 қошқар), меринос (12 қошқар), романовская (14 қошқар) және герефорд (6 бұқа) және ангус (6 бұқа) тұқымдарының 1-1,5 жастағы бұқалары алынды.

Aim of work (in Russian) : Физиолого-биохимическое обоснование использования нетрадиционного корма, полученного из зеленой массы многолетних растений Румекс-К1 и Топинамбура в комплексе с местными природными монтмориллонитами как перспективную возможность расширения кормовой базы в засушливых регионах страны для повышения качества и продуктивности сельскохозяйственных животных.

Aim of work (in Kazakh) : Румекс-К1 және топинамбур көпжылдық өсімдіктерінің жасыл массасынан алынған дәстүрлі емес жемшөпті жергілікті табиғи монтмориллониттермен біріктіріп пайдаланудың физиологиялық және биохимиялық негіздемесі еліміздің қуаң аймақтарында азық қорын кеңейтудің перспективалық мүмкіндігі ретінде сапасын жақсарту және ауылшаруашылық жануарларының өнімділігін арттыру.

Методы исследования (на русском) : Применяли методы исследования рубцовой жидкости овец, перекисного окисления липидов в образцах плазмы крови in vivo; биохимические исследования в плазме крови (ОБ, Альб, Глю, Хол, АЛТ, АСТ и ЩФ) тест-наборами «BioSystems» на биохимическом анализаторе (А-25 BioSystems Испания). Оценку биоресурсов зеленой кормовой смеси из растительной массы румекса и топинамбура определили по договору с испытательным центром ТОО «Еркiнтaлгам», № KZ.T.02.E0327 от 21июня 2021 года, протокол испытаний №1130К от 03 сентября 2024 года, ГОСТ 32040- 2012

Методы исследования (на казахском) : Қойдың қарын сұйықтығын, қан плазмасының үлгілеріндегі липидтердің асқын тотығуын in vivo зерттеу әдістері қолданылды; биохимиялық анализатордағы (A-25 BioSystems Испания) BioSystems сынақ жинақтарымен қан плазмасындағы биохимиялық зерттеулер (OБ, Al, Glu, Chol, ALT, AST және ALP). Румекстің және топинамбур өсімдік массасынан жасыл жем қоспасының биоресурстарын бағалау «Еркинталғам» ЖШС сынақ орталығымен 2021 жылғы 21 маусымдағы № KZ.T.02.E0327 келісім бойынша анықталды, сынақ есебі № 1130К 03 қыркүйек 2024 ж., ГОСТ 32040-2012.

Obtained results and novelty (in Russian) : При исследовании рубцовой жидкости выяснилось, что добавление зеленой кормовой смеси в ежедневный рацион питания КРС не влияет на кислотность рубцовой жидкости, сохраняет благоприятные условия для роста ферментативной активности микробиоты и бактериальной массы и способствует усилению микробной ферментации. Исследование биохимических показателей крови овец и бычков показало необходимость дополнительного обогащения кормовой смеси протеиновыми, жиро-углеводными компонентами для восстановления полноценной питательности разработанной добавки. Учитывая, что остаточный азот (мочевина, аминокислоты, креатинин, мочевая кислота, аммиак) напрямую зависит от рациона кормления и показывает интенсивность белкового обмена, снижение мочевины на 20-30% характеризует развивающийся дефицит протеина. Липидный уровень в крови животных сохранялся на уровне минимальной нормы, хотя на 30 сут. концентрации холестерола и триглицеридов возросли на 11-20%, но на 60 сутки показатели липидного обеспечения снизились до исходного уровня. Результаты исследований показывают, что зеленая кормовая смесь из листьев румекса и топинамбура обладает антиоксидантным и атерогенным эффектом, сохраняет баланс окислительных процессов и может быть рекомендована в качестве высоко эффективной добавки для ежедневного восполнения незаменимых «критических» аминокислот.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Қарын сұйықтығын зерттеу кезінде ірі қара малдың күнделікті рационына жасыл жем қоспасын қосу қарын сұйықтығының қышқылдығына әсер етпейтіні, микробиотаның және бактерия массасының ферментативті белсенділігінің өсуіне қолайлы жағдай жасайтыны және микробтардың көбеюіне ықпал ететіні анықталды. ашыту. Қойлар мен бұқалар қанының биохимиялық көрсеткіштерін зерттеу әзірленген қоспаның толық тағамдық құндылығын қалпына келтіру үшін азықтық қоспаны ақуыз, май және көмірсутекті компоненттермен қосымша байыту қажеттілігін көрсетті. Қалдық азот (мочевина, амин қышқылдары, креатинин, несеп қышқылы, аммиак) азықтандыру рационына тікелей байланысты және ақуыз алмасуының қарқындылығын көрсететінін ескерсек, мочевинаның 20-30%-ға төмендеуі дамып келе жатқан белок тапшылығын сипаттайды. Жануарлардың қанындағы липидтердің деңгейі 30 күн болса да, ең төменгі қалыпты деңгейде қалды. холестерин мен триглицеридтердің концентрациясы 11-20% өсті, бірақ 60-шы күні липидтердің деңгейі бастапқы деңгейге дейін төмендеді. Зерттеу нәтижелері көрсеткендей, румекс пен топинамбур жапырақтарының жасыл жем қоспасы антиоксиданттық және атерогендік әсерге ие, тотығу процестерінің тепе-теңдігін сақтайды және маңызды «сыни» аминқышқылдарын күнделікті толықтыру үшін жоғары тиімді қоспа ретінде ұсынылуы мүмкін.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Полученные результаты будут служить доказательной базой для разработки и реализации научно обоснованных методов по повышению продуктивности и качества мясо-молочной продукции в экологически неблагоприятных регионах нашей страны на основе применения нетрадиционных многолетних кормовых растений Румекс К-1 и Топинамбура с обязательным применением монтмориллонитов местного происхождения как источников питательных и минеральных веществ, восполняющих дефицит протеина и пектина в стандартных комбикормах

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Алынған нәтижелер Румекс К-1 дәстүрлі емес көпжылдық жемшөп өсімдіктерін пайдалану негізінде еліміздің экологиялық қолайсыз аймақтарында ет және сүт өнімдерінің өнімділігі мен сапасын арттырудың ғылыми негізделген әдістерін әзірлеу және енгізу үшін дәлелдік база болып табылады. Румекс 1 және топинамбур, стандартты жемде ақуыз бен пектин тапшылығын өтейтін қоректік заттар мен минералдардың көзі ретінде жергілікті текті монтмориллониттерді міндетті түрде қолданылатын болады

Level of implementation (in Russian) : На 3й год исследований полученные результаты будут рекомендованы к использованию в животноводческих специализированных хозяйствах нашей страны. Будет показана продуктивность молодняка сельскохозяйственных животных, питавшихся на основе кормовых смесей на базе комплекса Румекс+Топинамбур+Монтмориллонит

Level of implementation (in Kazakh) : Зерттеудің 3-ші жылында алынған нәтижелер еліміздегі мамандандырылған мал шаруашылықтарында пайдалануға ұсынылады. Румекс + топинамбур + монмориллонит кешені негізіндегі жем қоспаларымен қоректенетін жас ауылшаруашылық жануарларының өнімділігі көрсетіледі.

Efficiency (in Russian) : В фермерских хозяйствах ожидается повышение качества и рост экономической эффективности и продуктивности. Предполагаемый прирост живой массы овец за 2 мес откармливания на 100 голов может составить от 10% и выше от их общей массы. Использование сенажа и силоса на основе зеленой массы Румекс-К1 и топинамбура с монтмориллонитами местного происхождения позволит снизить затраты производителей, удешевит себестоимость кормовой базы, но повысит продуктивность сельскохозяйственных животных.

Efficiency (in Kazakh) : Шаруа қожалықтары сапаны жақсартып, экономикалық тиімділік пен өнімділікті арттырады деп күтілуде. 100 басқа шаққандағы 2 айлық бордақылаудағы қойлардың тірі салмағының болжамды өсуі олардың жалпы салмағының 10% және одан да көп болуы мүмкін. Румекс-К1 және топинамбурдың жасыл массасы негізіндегі жемдік қоректі дайындауда жергілікті текті монтмориллониттерді пайдалану өндірушілердің шығындарын азайтады, жемнің құнын арзанға (бағасы) шығады, бірақ ауыл шаруашылығы жануарларының өнімділігін арттырады.

Field of application (in Russian) : продуктивность животных на откормочных площадках фермерских хозяйств, аграрно-промышленный комплекс страны, кормопроизводство

Field of application (in Kazakh) : шаруашылықтардың бордақылау алаңдарында малдың өнімділігі, еліміздің агроөнеркәсіп кешені, жем өндірісі