The object of research, development or design (in Russian) : Разработки или проектирования: Реакция растительного покрова Северного и Центрального Казахстана на стрессовое погодное воздействие на основе спутниковых данных.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу, әзірлеу немесе жобалау объектісі: спутниктік деректер негізінде Солтүстік және Орталық Қазақстанның өсімдік жамылғысының ауа райының стресстік әсеріне реакциясы.

Aim of work (in Russian) : Разработка технологии дистанционной оценки пространственно-временных особенностей возникновения и развития засушливых условий на территории Центрального и Северного Казахстана, включающей выявление территорий, подвергшихся засухе, определение ее интенсивности и реакции растительного покрова на стрессовое погодное воздействие на основе исторических и современных данных космической съемки для своевременного оповещения органов управления и заинтересованных лиц.

Aim of work (in Kazakh) : басқару органдары мен мүдделі тұлғаларды уақтылы хабардар ету үшін ғарыштық түсірудің тарихи және заманауи деректері негізінде құрғақшылыққа ұшыраған аумақтарды анықтауды, оның қарқындылығын және өсімдік жамылғысының стресстік ауа райы әсеріне реакциясын анықтауды қамтитын Орталық және Солтүстік Қазақстан аумағында құрғақшылық жағдайларының пайда болуы мен дамуының кеңістіктік-уақыттық ерекшеліктерін қашықтықтан бағалау технологиясын әзірлеу.

Методы исследования (на русском) : Методы вегетационных индексов; анализа временных рядов данных, определение вероятности наступления события по исходным данным; элементы регрессионно-корреляционного анализа.

Методы исследования (на казахском) : Вегетациялық индекстердің әдістері; деректердің уақыт қатарын талдау, бастапқы мәліметтер бойынша оқиғаның пайда болу ықтималдығын анықтау; регрессиялық-корреляциялық талдау элементтері.

Obtained results and novelty (in Russian) : По спутниковым данным MODIS рассчитаны многолетние цифровые матрицы индексов NDVI, VCI, IVI, IVCI за вегетационные сезоны 2000-2024 гг.. проведен анализ текущей и многолетней информации с применением разработанных ранее технологий сценарного прогноза и раннего распознавания засух (период 2001-2023 гг.). для Центрального и Северного Казахстана на областном и районном уровнях детализации; определены участки, подверженные засушливым условиям. Отмеченные районы практически полностью расположены в засушливой и умеренно-сухой подзонах степной зоны Казахстана. По графикам многолетних изменений интегрального индекса условий вегетации IVCI выделено три коротко периодических временных интервала по характеру изменения индекса – 2001-2010, 2010-2016, 2016-2023 гг. Следует отметить наличие отрицательных трендов в первом и третьем периодах, что характеризует ухудшение состояния растительного покрова. Коэффициент в уравнении линейного тренда распределения IVCI характеризует скорость изменений в состоянии растительного покрова. Определены параметры трендов изменений IVCI для каждой из областей Северного Казахстана и их районов. Разработана Web-технология доступа к результатам космического мониторинга состояния растительного покрова с оценкой степени воздействия засух на основе многолетних рядов данных ДЗЗ. Проведено наполнение информационно-аналитического сервиса данными спутникового мониторинга за период 2001-2024 гг.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : MODIS спутниктік деректері бойынша 2000-2024 жылдардағы вегетациялық маусымдарда NDVI, VCI, IVI, IVCI индекстерінің көпжылдық цифрлық матрицалары есептелген.. бұрын жасалған сценарийлік болжау және құрғақшылықты ерте тану технологияларын қолдана отырып, ағымдағы және көпжылдық ақпаратқа талдау жүргізілді (2001-2023 жылдар кезеңі). орталық және Солтүстік Қазақстан үшін облыстық және аудандық егжей-тегжейлі деңгейлерде; құрғақ жағдайларға бейім учаскелер айқындалды. Белгіленген аудандар толығымен дерлік Қазақстанның дала аймағының құрғақ және қоңыржай құрғақ субзоналарында орналасқан. IVCi вегетациялық жағдайларының интегралды индексінің көпжылдық өзгерістер кестесіне сәйкес индекстің өзгеру сипаты бойынша үш қысқа мерзімді уақыт аралығы бөлінді-2001-2010, 2010-2016, 2016-2023 жж. Үлестірудің сызықтық тренд теңдеуіндегі Коэффициент IVCi құрамындағы өзгеру жылдамдығын сипаттайды

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Использование спутниковых индексов предоставляет возможность для экономически выгодного и эффективного распознавания засухи, практически исключая необходимость в наземных метеорологических данных. Долговременные серии спутниковых вегетационных индексов позволяют проводить анализ многолетних данных о состоянии растительности и условиях вегетации, а также определять риск засухи для зерносеющих регионов Казахстана. Кроме того, они позволяют оценить частоту попадания той или иной территории в засушливые условия.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Спутниктік индекстерді пайдалану құрғақшылықты экономикалық тұрғыдан тиімді және тиімді тануға мүмкіндік береді, бұл жердегі метеорологиялық деректердің қажеттілігін жоққа шығарады. Спутниктік вегетациялық индекстердің ұзақ мерзімді сериялары өсімдіктердің жай-күйі мен вегетациялық жағдайлары туралы көпжылдық деректерге талдау жүргізуге, сондай-ақ Қазақстанның астық егетін өңірлері үшін құрғақшылық қаупін айқындауға мүмкіндік береді. Сонымен қатар, олар белгілі бір аумақтың құрғақ жағдайларға түсу жиілігін бағалауға мүмкіндік береді.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : Сельское хозяйство, страхование сельскохозяйственной продукции, контроль земельных ресурсов, экология, климатология. Результаты этих исследований будут представлены в виде рекомендаций, которые могут быть использованы для оценки потенциального ущерба, расчёта страховых выплат и компенсаций. В научной и образовательной среде в вопросах тематического дешифрирования спутниковой информации путём публикации результатов.

Field of application (in Kazakh) : Ауыл шаруашылығы, Ауыл шаруашылығы өнімдерін сақтандыру, Жер ресурстарын бақылау, экология, климатология. Бұл зерттеулердің нәтижелері ықтимал зиянды бағалау, сақтандыру төлемдері мен өтемақыларды есептеу үшін пайдаланылуы мүмкін ұсыныстар түрінде ұсынылады. Ғылыми және білім беру ортасында нәтижелерді жариялау арқылы спутниктік ақпаратты тақырыптық дешифрлеу мәселелерінде.