The object of research, development or design (in Russian) : Объектом исследования являются пчелы и продукция пчеловодства (мед, перга) из разных экологических зон Казахстана

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу объектісі – Қазақстанның әртүрлі экологиялық аймақтарындағы аралар мен ара шаруашылығы өнімдері (бал, ара нан).

Aim of work (in Russian) : Определение влияния окружающей среды на экологию пчел путем анализа растительного биоразнообразия меда и микробиома перги с помощью метабаркодирования экологической ДНК

Aim of work (in Kazakh) : Қоршаған ортаның ДНҚ метабаркодтауын қолдана отырып, балдың өсімдік биоәртүрлілігін және ара нан микробиомасын талдау арқылы ара экологиясына қоршаған ортаның әсерін анықтау.

Методы исследования (на русском) : В работе были использованы следующие методы: органолептический анализ образцов меда; палинологический анализ пыльцевых зерен меда; метбаркодирование ДНК меда (выделения геномной ДНК из меда и приготовление ДНК библиотек для метабаркодирования ампликонов методом NGS секвенирования на приборе MiSeq Illumina)

Методы исследования (на казахском) : Жұмыста келесі әдістер қолданылды: бал үлгілеріне органолептикалық талдау; бал тозаңдарының палинологиялық талдауы; ДНҚ метабаркодтау (балдан геномдық ДНҚ-ны бөліп алу және MiSeq Illumina құрылғысында NGS секвенирлеуінің көмегімен ампликондарды метабаркодтау үшін ДНҚ библиотекасын дайындау).

Obtained results and novelty (in Russian) : ITS2 маркер выявил почти одинаковое количество совпадений как с rbcL так и с палинологией. Два вида - Trifolium pretense и Brassica nigra были идентифицированы одновременно тремя анализами. Виды Convolvulus arvensis, Melilotus officinalis, Echium vulgare, Brassica rapa, Helianthus divaricatus, Onobrychis viciifolia были определены разными методами и встречались в разных экологических зонах. Определены преобладающие таксоны растений в 32 образцах импортного меда. С помощью ITS2 праймеров были обнаруженны: Alhagi maurorum, Raphanus sativus, Melilotus officinalis, Brassica oleracea. С помощью rbcL праймеров обнаруженны: Caragana gerardiana, Onobrychis viciifolia, Helianthus divaricatus, Symphyotrichum subulatum. Палинологический анализ выявил следующие таксоны растений в образцах импортного меда: Onobrychis arenaria, Helianthus annuus, Castanea sativa Mill., Alhagi pseudalhagi (Bieb.) Fisch. В образцах местного меда преобладали следующие виды растений: Onobrychis arenaria (Kit.) DC., Brassica napus L., Melilotus albus Medik. (13%), Erysimum cheiranthoides L. (12%).

Obtained results and novelty (in Kazakh) : ITS2 маркері rbcL және палинологиямен бірдей сәйкестік санын анықтады. Екі түр, Trifolium pretense және Brassica nigra, үш талдау арқылы бір уақытта анықталды. Convolvulus arvensis, Melilotus officinalis, Echium vulgare, Brassica rapa, Helianthus divaricatus, Onobrychis viciifolia түрлері әртүрлі әдістер арқылы анықталды және әртүрлі экологиялық аймақтарда табылды. Импорттық балдың 32 үлгісінде басым өсімдік таксоны анықталды. ITS2 праймерлерін қолдану арқылы келесілер анықталды: Alhagi maurorum, Raphanus sativus, Melilotus officinalis, Brassica oleracea. rbcL праймерлері арқылы келесілер анықталды: Caragana gerardiana, Onobrychis viciifolia, Helianthus divaricatus, Symphyotrichum subulatum. Палинологиялық талдау импорттық бал үлгілерінде келесі таксондарын анықтады: Onobrychis arenaria, Helianthus annuus, Castanea sativa Mill., Alhagi pseudalhagi (Bieb.) Fisch. Жергілікті бал үлгілерінде келесі өсімдік түрлері басым болды: Onobrychis arenaria (Kit.) DC., Brassica napus L., Melilotus albus Medik. (13%), Erysimum cheiranthoides L. (12%).

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Методом палинологического анализа во всех образцах меда из трех экологических зон было обнаружено 10203 морфотипа пыльцы (4055 на уровне семейства, 3364 на уровне рода и 2784 на уровне вида). Метбаркодированием ДНК меда во всех пробах с помощью ITS2 маркера было обнаружено 233 таксона растений на уровне семейства, 229 на уровне рода и 138 на уровне вида. С помощью маркера rbcL идентифицировано 326 таксонов растений на уровне семейства, 201 на уровне рода и 274 на уровне вида. При этом в зоне интенсивного земледелия на родовом уровне насчитывалось 117 таксонов, в Заповедной зоне - 182 рода растений, а в Урбанизированной зоне - 173. Показатель альфа разнообразия был наиболее высоким в заповедной зоне. Бетта разнообразие показало значительное различие между растительным составом из трех разных экологических зон: заповедной, зоны интенсивного земледелия и урбанизированной. Согласно палинологического анализа образцы импортного меда соответствовали заявленной маркировке в 81% случаях. По данным метабаркодирования с ITS2 праймерами в 56%, с rbcL праймерами также в 56% случаях.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Палинологиялық талдауды қолдана отырып, үш экологиялық аймақтың барлық бал үлгілерінен 10203 тозаң морфотипі анықталды (тұқымдас деңгейде 4055, тектік деңгейде 3364 және түр деңгейінде 2784). ITS2 маркері арқылы барлық үлгілерде бал ДНҚ метабаркодтау топтық деңгейде 233 өсімдік таксоны, тұқымдық деңгейде 229 және түр деңгейінде 138 өсімдік таксоны анықталды. rbcL маркерінің көмегімен тұқымдастық деңгейінде 326 өсімдік таксоны, тұқымдық деңгейде 201 және түр деңгейінде 274 өсімдік таксоны анықталды. Бұл ретте интенсивті егіншілік аймағында гендік деңгейде 117 таксон, Қорық аймағында – 182 өсімдік тектес, ал Урбанизацияланған аймақта – 173. Альфа әртүрлілік көрсеткіші резервтік аймақта ең жоғары болды. Бетта алуан түрлілігі үш түрлі экологиялық аймақтардың өсімдіктер композициялары арасында айтарлықтай айырмашылықтарды көрсетті: қорғалатын, қарқынды егістік және урбанизацияланған. Палинологиялық талдауға сәйкес импорттық бал үлгілері 81% жағдайда мәлімделген таңбалауға сәйкес келді. Метабаркодтау деректеріне сәйкес, ITS2 праймерлерімен 56%, rbcL праймерлерімен 56% анықталды.

Level of implementation (in Russian) : Настоящее исследование имеет важное значение для развития пчеловодства на изучаемой территории и может быть использовано для сравнения с исследованиями в других агроэкосистемах мира. Данные, полученные в результате NGS секвенирования, пополнят базы данных растений, что будет полезно для экологов и биологов растений.

Level of implementation (in Kazakh) : Бұл зерттеу зерттелетін аймақтағы ара шаруашылығын дамытуға маңызды әсер етеді және оны әлемнің басқа агроэкожүйелеріндегі зерттеулермен салыстыру үшін пайдалануға болады. NGS секвенирлеуінен алынған деректер өсімдіктердің деректер қорын байытады, бұл экологтар мен өсімдіктер биологтары үшін пайдалы болады.

Efficiency (in Russian) : Эффективность полученных фундаментальных знаний об источниках получения меда в разных экологических зонах Казахстана заключается в использовании полученной информации для планирования и контроля севооборота растений, анализа кормовой базы пчел для сохранения их популяции в природе. Это окажет положительное влияние на развитие пчеловодства Казахстана, а также в целом на состояние агробиологического разнообразия растений.

Efficiency (in Kazakh) : Қазақстанның әртүрлі экологиялық аймақтарындағы бал көздері туралы алынған іргелі білімнің тиімділігі егіс айналымын жоспарлау және бақылау, олардың популяциясын табиғатта сақтау үшін аралардың азықпен қамтамасыз етілуін талдау үшін алынған ақпаратты пайдалануда. Бұл Қазақстандағы омарта шаруашылығының дамуына, жалпы өсімдіктердің агробиологиялық әртүрлілігінің жағдайына оң әсер етеді.

Field of application (in Russian) : Сохранение и рациональное использование животного и растительного мира. Область сельскохозяйственных и ветеринарных наук. Полученные знания могут быть использованы в экологии, сельском хозяйстве, биологии, ветеринарии.

Field of application (in Kazakh) : Өсімдіктер мен жануарлар дүниесін сақтау және ұтымды пайдалану. Ауыл шаруашылығы және ветеринария ғылымдарының саласы. Алған білімдерін экология, ауыл шаруашылығы, биология, ветеринария салаларында қолдануға болады.