The object of research, development or design (in Russian) : профилактика буллинга и кибербуллинга в отношении детей 11-16 лет в организациях общего среднего образования

The object of research, development or design (in Kazakh) : жалпы орта білім беретін ұйымдарындағы 11-16 жас аралығындағы балаларға қатысты буллинг пен кибербуллингтің алдын алу

Aim of work (in Russian) : разработать научно-теоретическое и методическое обеспечение совместной работы школы, семьи и общественности по превенции буллинга и кибербуллинга

Aim of work (in Kazakh) : Буллинг пен кибербуллингтің алдын алу бойынша мектеп, отбасы және қоғамдастықтың бірлескен жұмысын ғылыми-теориялық және әдістемелік қамтамасыз етуді әзірлеу және оны, эксперименттік тұрғыдан тексеру.

Методы исследования (на русском) : Проведен сравнительный аналитический анализ по изучению отечественного и зарубежного опыта в определении подходов, принципов, особенностей, параметров оценки, критериев и показателей профилактики буллинга и кибербуллинга среди детей. В ходе исследования был првоеден контент-анализ, систематизация, обобщение и форсайт-исследование содержания нормативно-правовых актов. Также были использованы философские, психолого-педагогические научных исследования методом SWOT-анализа, применена разработка мер профилактики буллинга в отношении детей и экспертная оценка результатов экспериментального исследования его актуальных аспектов. В ходе проведения экспериментальной части был проведен социологический опрос учащихся по методу "face-to-face" и психодиагностические опросы в форме Google, тесты (социометрия), методы синтеза, моделирования, математической и статистической обработки результатов исследования и методы мониторинга результатов, обрабатываемых программой SPSS.

Методы исследования (на казахском) : Проведен сравнительный аналитический анализ по изучению отечественного и зарубежного опыта в определении подходов, принципов, особенностей, параметров оценки, критериев и показателей профилактики буллинга и кибербуллинга среди детей. В ходе исследования был првоеден контент-анализ, систематизация, обобщение и форсайт-исследование содержания нормативно-правовых актов. Также были использованы философские, психолого-педагогические научных исследования методом SWOT-анализа, применена разработка мер профилактики буллинга в отношении детей и экспертная оценка результатов экспериментального исследования его актуальных аспектов. В ходе проведения экспериментальной части был проведен социологический опрос учащихся по методу "face-to-face" и психодиагностические опросы в форме Google, тесты (социометрия), методы синтеза, моделирования, математической и статистической обработки результатов исследования и методы мониторинга результатов, обрабатываемых программой SPSS.

Obtained results and novelty (in Russian) : Проведено комплексное исследование теоретико-методологических основ буллинга и кибербуллинга. Изучены основные параметры оценки значения, видов, рисков и причин буллинга и кибербуллинга, а также критерии, показатели и индикаторы профилактики превенции буллинга и кибербуллинга; Определен социально-психологический портрет участников буллинга и кибербуллинга, а также особенности работы с ними; Осуществлен мониторинг развития процессов буллинга и кибербуллинга в образовательных учреждениях, разработаны «Модель свободной атмосферы от буллинга и кибербуллинга» и стратегическая программа; Создана научно-методическая база исследования для оценки превенции буллинга и кибербуллинга; Проведено опытно-экспериментальные работы с детьми по вопросам буллинга и кибербуллинга проводились в 6 регионах Казахстана (Алматинская, Астана, Павлодарская, Шымкентская, Атырауская, Усть-Каменогорская и Туркестанская области) и тренинги с учащимися, педагогами и родителями. А также, по результатам прогаммы опубликована 3 (три) статьи (в журнале имеющих процентиль не менее 50 (пятидесяти) по CiteScore в базе Scopus; 9 статьи в научных изданиях, рекомендованных КОКНВО и 54 статей в сборниках зарубежных и отечественных международных научно-практических конференциях. Получено 11 свидетельств авторского права. Разработаны 1 стратегия, 2 монографии, 2 учебных и учебно-методических пособия, 1 психодиагностическая методика, 2 тренинга, 2 терминалогических словаря, 1 аналитический сборник.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Балалар қатысты буллинг пен кибербуллингтің теориялық-әдіснамалық негіздеріне кешенді зерттеу жүргізілді. Буллинг және кибербуллингтің мәні, түрлері, тәуекелдері мен себептерін бағалаудың негізгі параметрлері және алдын алудың критерийлері, индикаторлары, бағалау көрсеткіштері зерттеліп, әзірленді; Буллинг және кибербуллингке қатысушылардың әлеуметтік-психологиялық портреті айқындалып, олармен жұмыс жүргізудің ерекшеліктері анықталды; буллингтен, оның ішінде кибербуллингтен еркін атмосфера моделі жасалды; буллинг пен кибербуллингтің алдын алу технологиялар және стратегиялық бағдарламасы әзірленді. Білім беру ұйымдарында буллинг және кибербуллинг процестерінің дамуына мониторинг жүргізілді. Буллинг пен кибербуллингтің алдын алуды зерттеу бойынша ғылыми-әдістемелік базасы жасақталды; Балаларға қатысты буллинг және кибербуллинг мәселесі бойынша Қазақстанның 6 аймағында (Алматы, Астана, Павлодар, Шымкент, Атырау, Өскемен және Туркестан обл) тәжірибелік-эксперимент жүргізілді және балалар, педагогтер және ата-аналармен пікірталас, тренингтер өткізілді. Сонымен қатар, Scopus базасында Citescore бойынша кемінде 50 (елу) процентилі бар журналда 3 (үш) мақала; ҒЖБСҚК ұсынған ғылыми басылымдарда 9 мақала, және халықаралық ғылыми-практикалық конференцияларда 54 мақала жарияланды. 11 авторлық куәлік алынды. 1 стратегия, 2 монография, 2 оқу және оқу-әдістемелік құрал, 1 психодиагностикалық әдістеме, 2 тренингтер жинағы, 2 терминалогиялық сөздік, 1 аналитикалық жинақ әзірленді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : В результате исследования экономической эффективности реализации программы предложена научно обоснованная модель профилактики буллинга и кибербуллинга, учебно-методическое пособие на основе диагностической методики и технологий, комплекс тренингов, методических рекомендации по профилактике буллинга и кибербуллинга над детьми в общеобразовательных организациях, организации воспитательной работы и обеспечивают высокую эффективность управления. Социально-психологическая эффективность для устранения буллинга над детьми, борьбы с неравенством и несправедливостью, защиты детей и предотвращения членовредительства среди детей раннего возраста и повышения социальных услуг, в том числе улучшения качества жизни детей в семьях и школах, в возрасте 11-16 лет предотвращает буллинг, плохое поведение и озорство среди учащихся и способствует улучшению взаимоотношений всех детей и подростков в образовательном процессе: уменьшает буллинг между учителями, родителями и учащимися, а также повышает психологический комфортную среду, что благоприятно для адаптации детей и подростков к обществу.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Бағдарламаны іске асырудың экономикалық тиімділігі зерттеу нәтижесінде ғылыми негізделген буллинг және кибербуллингтің алдын алу бойынша ұсынылған модель және диагностикалық әдістеме мен технологиялар негізіндегі оқу-әдістемелік құрал, тренингтер жинағы, әдістемелік ұсыныстар жалпы білім беретін ұйымдардағы балаларға қатысты буллинг пен кибербуллингдің алдын алу шараларын, тәрбие жұмысын ұйымдастыру мен басқаруда жоғары тиімділікті қамтамасыз етеді. Әлеуметтік және психологиялық тиімділігі балаларға қатысты буллингті жоюға, теңсіздік пен әділетсіздікпен күресуге, балаларды қорғауға және жасөспірім жастағы балалар арасындағы өз-өзіне қол жумсаудың алдын алуға және әлеуметтік қызметтердің артуына, соның ішінде отбасы мен мектептегі балалар үшін өмір сұру сапасын жақсартуға, 11-16 жас аралығындағы оқушылар арасындағы тәртіп бұзушылық пен бұзақылықтың, буллингтің алдын алады және білім беру үдерісіндегі барлық балалар мен жасөспірімдердің қарым-қатынасын жақсартуға түрткі болады: мұғалімдердің, ата-аналар мен оқушылардың арасындағы буллингті төмендетеді, сонымен қатар, психологиялық комфортты ортаны арттырып, балалар мен жасөспірімдердің қоғамға бейімделуіне қолайлы жағдай туғызуға мүмкіндік береді.

Level of implementation (in Russian) : Психодиагностическая методика профилактики буллинга и кибербуллинга, а также сборник тренингов по профилактике буллинга в отношение детей, разработанные в рамках проекта, были внедрены в воспитательный процесс следующих образовательных учреждений по Республике: Школа-гимназия №86 имени М. Ауэзова акимата города Астаны; Школа-лицей №48 имени Ахмета Байтурсынова города Астаны; Средняя общеобразовательная школа №132 города Шымкент, Общеобразовательная школа им. И. Рыбалко в Туркестанской области.

Level of implementation (in Kazakh) : Жоба нәтижелері ойынша буллинг пен кибербуллингті алдын алудың психодиагностикалық әдістемесі және балаларға қатысты буллингтің алдын алу: тренингтер жинағы Республика бойынша Астана қаласы әкімдігінің М.Әуезов атындағы №86 мектеп-гимназиясы», «Ахмет Байтурсынов атындағы №48 мектеп-лицейі», Шымкент қаласы «№132 жалпы орта білім беретін мектеп», Түркістан обылысы И. Рыбалко атындағы жалпы білім беретін мектеп» тәрбие үдерісіне енгізілді.

Efficiency (in Russian) : В результате исследования экономической эффективности реализации программы предложена научно обоснованная модель профилактики буллинга и кибербуллинга, учебно-методическое пособие на основе диагностической методики и технологий, комплекс тренингов, методических рекомендации по профилактике буллинга и кибербуллинга над детьми в общеобразовательных организациях, организации воспитательной работы и обеспечивают высокую эффективность управления. Социально-психологическая эффективность для устранения буллинга над детьми, борьбы с неравенством и несправедливостью, защиты детей и предотвращения членовредительства среди детей раннего возраста и повышения социальных услуг, в том числе улучшения качества жизни детей в семьях и школах, в возрасте 11-16 лет предотвращает буллинг, плохое поведение и озорство среди учащихся и способствует улучшению взаимоотношений всех детей и подростков в образовательном процессе: уменьшает буллинг между учителями, родителями и учащимися, а также повышает психологический комфортную среду, что благоприятно для адаптации детей и подростков к обществу.

Efficiency (in Kazakh) : Бағдарламаны іске асырудың экономикалық тиімділігі зерттеу нәтижесінде ғылыми негізделген буллинг және кибербуллингтің алдын алу бойынша ұсынылған модель және диагностикалық әдістеме мен технологиялар негізіндегі оқу-әдістемелік құрал, тренингтер жинағы, әдістемелік ұсыныстар жалпы білім беретін ұйымдардағы балаларға қатысты буллинг пен кибербуллингдің алдын алу шараларын, тәрбие жұмысын ұйымдастыру мен басқаруда жоғары тиімділікті қамтамасыз етеді. Әлеуметтік және психологиялық тиімділігі балаларға қатысты буллингті жоюға, теңсіздік пен әділетсіздікпен күресуге, балаларды қорғауға және жасөспірім жастағы балалар арасындағы өз-өзіне қол жумсаудың алдын алуға және әлеуметтік қызметтердің артуына, соның ішінде отбасы мен мектептегі балалар үшін өмір сұру сапасын жақсартуға, 11-16 жас аралығындағы оқушылар арасындағы тәртіп бұзушылық пен бұзақылықтың, буллингтің алдын алады және білім беру үдерісіндегі барлық балалар мен жасөспірімдердің қарым-қатынасын жақсартуға түрткі болады: мұғалімдердің, ата-аналар мен оқушылардың арасындағы буллингті төмендетеді, сонымен қатар, психологиялық комфортты ортаны арттырып, балалар мен жасөспірімдердің қоғамға бейімделуіне қолайлы жағдай туғызуға мүмкіндік береді.

Field of application (in Russian) : общеобразовательные организации, субъекты научного и социального взаимодействия; общественные организации, высшие учебные заведения, образовательные центры, семейные институты, педагогические работники, эксперты в области образования, государственные органы.

Field of application (in Kazakh) : жалпы білім беретін ұйымдары, ғылыми және әлеуметтік өзара іс-қимыл субъектілері; қоғамдық ұйымдар, жоғары оқу орындары, білім беру орталықтары, отбасы институттары, педагогикалық қызметкерлер, білім саласының эксперттері, мемлекеттік органдар.